HISTORIA PARAFII
POZNAJ BOGATĄ HISTORIĘ KOŚCIOŁA I PARAFII W WIŚLE MAŁEJ
Gdyby można było cofnąć czas do roku 1223, zobaczyłbyś prawdopodobnie nowo powstałą osadę. Nazywano ją wtedy Vizla, ponieważ założono ją nad brzegiem Wisły. O jej powstaniu wiemy zaledwie tyle, że lokowano ją na prawie niemieckim /Wisła Niemiecka/, a jej mieszkańcy trudnili się rybołówstwem. Znajduje to zresztą odzwierciedlenie w tutejszym godle. Przedstawia ono rybaka stojącego w łodzi i trzymającego w prawej ręce sieć. Nowo powstała wioska zamieszkiwana była przez około 120 mieszkańców, którzy poza rybołówstwem zajmowali się także handlem i rolnictwem. Pierwotnie nie wyróżniała się niczym szczególnym spośród innych osad lokowanych na Ziemi Pszczyńskiej, poza tym, że była jedną z najwcześniej powstałych. Można by nawet zaryzykować stwierdzenie, że jej powstanie zapoczątkowało proces osadniczy na tych terenach.
Sto lat później pisze się już nie tylko o samej wiosce, ale wzmiankuje po raz pierwszy parafię. Pojawia się ona w spisie świętopietrza pochodzącym z 1326 r. W początkowym okresie jej funkcjonowania pracę duszpasterską wśród zaledwie 285 wiernych prowadził ksiądz Jan. Nie wiemy o nim zbyt wiele ponad to, że dysponował majątkiem kościelnym oraz polem i dziesięciną. Z cała pewnością musiał się także zmierzyć ze zorganizowaniem od podstaw życia religijnego parafii, która począwszy od XIV w. stale się rozrastała liczebnie i terytorialnie.
W dziejach tutejszej parafii odnajdujemy echa ważnych wydarzeń historycznych. W XVI w., w związku z rozwojem reformacji na Ziemi Pszczyńskiej, tutejszy kościół parafialny przejęli ewangelicy i dysponowali nim do 1628 r. Formalne przejęcie parafii przez katolików nastąpiło dopiero w 1663 r. Nowy kapłan - ksiądz Walenty Bieńczycki - poczynił wówczas starania mające na celu odnowę życia religijnego, zgodnie z założeniami soboru trydenckiego. Wraz z przyłączeniem w 1742r. Śląska do Prus i podporządkowaniem lokalnego Kościoła pruskiej administracji, kolejni księża, prowadzili swoją działalność duszpasterską w zupełnie nowych realiach politycznych, dbając o jej propolski charakter.
W II połowie XVIII w. pojawiła się konieczność wystawienia tu nowej świątyni. Ówczesny proboszcz, ksiądz Marcin Kroczek wspomina, że zastał ją w stanie kompletnej ruiny i po uzyskaniu stosownych pozwoleń przystąpił do budowy. Nowy kościół wybudowano w latach 1775-1782 i nie licząc drobnych zmian architektonicznych zachowano jego pierwotny charakter. To, co widzisz przed sobą, to arcydzieło rąk ludzkich! 2 maja 1775 r. czterdziestu robotników pod przewodnictwem Jerzego Laski /Łaski/ - cieśli z Chybia - rozpoczęło prace budowlane, by następnie w zaledwie trzy miesiące doprowadzić dzieło do końca. Kościół poświęcono uroczyście 25 lipca 1775 r., nadając mu za patrona św. Jakuba Starszego Apostoła. Dodatkowo w 1782 r. wystawiono wolnostojącą wieżę. Głównym jej budowniczym był młynarz z Łąki – Jerzy Kasztura. Konstrukcja wieży powstała na planie kwadratu i zwieńczona została baniastym hełmem wraz z dzwonnicą.
Wnętrze tutejszego kościoła prezentuje się bardzo okazale. Ołtarz główny, ołtarze boczne /po lewej ołtarz Bożej Opatrzności, po prawej św. Walentego/, chrzcielnica w kształcie anioła trzymającego czarę z koroną, oraz znajdująca się ponad nią ambona utrzymane zostały w stylu rokokowym i odpowiadały aktualnym trendom w sztuce. Większość wyposażenia tj. figury, obrazy, krzyż, wieczna lampka, organy zostały zakupione przez prywatnych ofiarodawców. Przez następne stulecia kościół wielokrotnie „prostowano” z uwagi na grząskie podłoże, a jego wewnętrzny wystrój wzbogacano. W 1896 r. ściany kościoła pokryto polichromią. Aktualnie tutejszy kościół parafialny jest jednym z najstarszych i najcenniejszych kościołów drewnianych na Ziemi Pszczyńskiej. Od 1953 r. znajduje się on w rejestrze zabytków województwa śląskiego.
W XIX-te stulecie parafia wkroczyła jako samodzielna jednostka kościelna. Niestety dużym problemem tutejszej parafii stała się wysoka śmiertelność mieszkańców i narastające ubóstwo. Zaważyły na tym szerzące się wówczas zarazy /największa w czasie Wiosny Ludów w 1848 r./ oraz niski poziom produkcji rolnej. Dodatkowym problemem były dłuższe bądź krótsze okresy wakatu na stanowisku proboszcza. Próbował temu zaradzić książę pszczyński, mianując tymczasowych administratorów pochodzących najczęściej z sąsiedniej Studzionki.
W okres międzywojennym wioska weszła już jako Wisła Mała, a nie jako Wisła Niemiecka. Wiązało się to z odrodzeniem po I wojnie światowej państwa polskiego i włączeniem części Górnego Śląska /w tym powiatu pszczyńskiego/ do Macierzy. Specyfiką tutejszego życia parafialnego stało się wtedy powoływanie i rozwijanie działalności wielu towarzystw i związków religijnych, w których czynnie działało 872 parafian.
W 1939 r. na teren wsi wkroczyły wojska niemieckie. Mieszkańcy doświadczyli okupacji i pożogi wojennej. Po zakończeniu działań wojennych, w latach 1945-1949r. przystąpiono do likwidacji szkód oraz odnowy obiektów sakralnych i gospodarczych, zniszczonych głównie wybuchami granatów. Kolejni proboszczowie sukcesywnie przeprowadzali prace remontowe, modernizacyjne i konserwatorskie, dbając przy tym o zachowanie pierwotnego wyglądu kościoła. Dla tutejszych parafian jest on bowiem nie tylko obiektem zabytkowym, ale przede wszystkim miejscem kultu i świadectwem wielowiekowej historii Wisły Małej.